Si Deus Nobiscum quis contra nos
Jeśli Bóg jest z nami, którz jest przeciw nam
We współczesnej Litwie Unia Lubelska jest często niesłusznie niedoceniana, uważana za zdradę Litwy przez prawie zupełnie spolonizowaną szlachtę oraz datę upadku niezależnej Litwy, pomimo odmiennych opinii historyków.
Niemniej, historycy szczególnie skupiali się na kontrowersjach i konfliktach toczących się wokół Unii Lubelskiej, co bardziej odzwierciedlało nie tyle wiek XVI, co faktyczną sytuację w wieku XX, kiedy relacje polsko-litewskie nie były najlepsze, a konfliktów doszukiwano się także w historii. Słuszna natomiast okazała się Unia i ukształtowana przez nią historia.
Zatem “1569 rok” jest datą dość kontrowersyjną, być może nie tyle sam fakt historyczny, co ideologiczne, a zatem głęboko emocjonalne, kolektywne projekcje, które dawno ukształtowały się i krążyły w nieświadomości obu narodów.
Duet artystyczny Svajonė i Paulius Stanikas odnosi tę symboliczną datę do “początku końca” Litwinów i zgłębia pseudohistoryczne fantazje. Skupiając się raczej na nich niż na rzeczywistości, nadaje im formę za pośrednictwem instalacji. Biorąc na warsztat pozornie prosty i oczywisty fakt historyczny, artyści wydają się otwierać jego serce ukazując jego paradoksalną, surrealistyczną logikę.
Artyści kształtują pomnik, pomnik “roku 1569”, który, zyskując eklektyczne, materialne ciało, kwitnie nie tyle w wymiarze lokalnym, co w podświadomości lub wyobraźni.
_________
Artyści mieszkają i pracują w Paryżu. SETP Stanikas (Svajonė and Paulius Stanikai), tworzący już trzecią dekadę, uczestniczyli w wielu prestiżowych wystawach i projektach, m.in. w Biennale w Wenecji (reprezentując Litwę podczas 50-tej edycji), Liverpoolu, Moskwie i Pekinie, w Centrum Pompidou, Gallery VU w Paryżu, White Box w Nowym Jorku, Other Gallery w Szanghaju itd. SETP Stanikas także wielokrotnie brali udział w festiwalu fotografii Rencontres Arles w ramach wystaw indywidualnych i zbiorowych.
Ich prace prezentowane były podczas „Dans la nuit des images” w Grand Palais w Paryżu, a wielkoformatowy dyptyk Downfall / Upadek pokazywany był w ramach „Traces du Sacre” w Centrum Pompidou w Paryżu w 2008 r. W 2012 roku stworzyli instalację L’Ouvrier, la Paysanne et l’Aigle podczas wydarzenia “Nuit blanche” w ogrodach Trocadero.
Duet otrzymał zaproszenie do prowadzenia zajęć w Le Fresnoy – Studio national des arts contemporains oraz w L’EcoleSuperieur d’art des Rocailles w Biarritz.
www.stanikas.com